Մենք այս ամիս տեղափոխվելենք մեր ամառանոց և այնտեղ ունենք 1000 մետրանոց այգի
ինձ այս տարվա աշունը շատ դուր եկավ որովհետև քաղաքից դուրս լավ եղանակ պաղ օդ և անձնական 1կմ անոց բակ բասեինով մեր շունը մի օր պատահաբար ընկավ բասեյինը և ես զարմացա որովհտև նա այնպեսեր լողում ոնցոր պրոֆեսիոնալ լողորդ կ
Պարապմունք 30.
ԱՄԲՈՂՋ ԲԱՑԱՍԱԿԱՆ ԹՎԵՐ
Ցանկացած բնական թիվ մեկով մեծ է իրեն նախորդող թվից, այսինքն՝ ստացվում է նրան մեկ գումարելու միջոցով.
1 = 0 + 1,
2 = 1 + 1,
3 = 2 + 1,
4 = 3 + 1,
5 = 4 + 1, …
Ճիշտ է նաև հետևյալ պնդումը. ցանկացած բնական թիվ (ինչպես և զրոն) մեկով փոքր է իրեն հաջորդող թվից, այսինքն՝ ստացվում է նրանից մեկ հանելու միջոցով։ Սկսելով, օրինակ, 5-ից՝ կարող ենք գրել
հավասարությունների հետևյալ հաջորդականությունը.
5 = 6 – 1,
4 = 5 – 1,
3 = 4 – 1,
2 = 3 – 1,
1 = 2 – 1,
0 = 1 – 1։
Հարց է ծագում՝ կարելի է արդյոք շարունակել այս հաջորդականությունը։ Կարծես թե այս հարցի պատասխանն ակնհայտ է. իհարկե, ո՛չ։ Չէ՞ որ հաջորդը պիտի լինի այնպիսի թիվ, որը հավասար է 0 – 1
տարբերությանը, այսինքն` այնպիսի թիվ, որը զրոյից փոքր է։ Իսկ մեզ ծանոթ թվերից ոչ մեկն այդպիսին չէ։ Սակայն զրոյից փոքր թվեր գոյություն ունեն և հնարավորություն են տալիս կատարելու հանման
գործողությունը անգամ այն դեպքում, երբ նվազելին հանելիից փոքր է։
Զրոյից փոքր թվերը կոչվում են բացասական թվեր։
Զրոյից 1-ով փոքր թիվը նշանակվում է այսպես. –1 (կարդացվում է,մինուս մեկե)։ Պարզ է, որ պիտի տեղի ունենա հետևյալ հավասարությունը.
–1 = 0 – 1։
-1-ը այսպես կոչված ամբողջ բացասական թվերից առաջինն է։
Հաջորդ ամբողջ բացասական թիվը –2-ն է, այն 1-ով
փոքր է –1-ից։ Այսինքն
՝ –2 = –1 – 1։
Նրան հաջորդում է – 3 թիվը.
–3 = –2 – 1 = –1 – 1 – 1։
Այսպես շարունակելով՝ կարելի է կազմել միանիշ բացասական
թվերի հետևյալ աղյուսակը.
–1 = 0 – 1
–2 = – 1 – 1 = 0 – 1 – 1
–3 = –2 – 1 = 0 – 1 – 1 – 1
–4 = –3 – 1 = 0 – 1 – 1 – 1 – 1
–5 = –4 – 1 = 0 – 1 – 1 – 1 – 1 – 1
–6 = –5 – 1 = 0 – 1 – 1 – 1 – 1 – 1 – 1
–7 = –6 – 1 = 0 – 1 – 1 – 1 – 1 – 1 – 1 – 1
–8 = –7 – 1 = 0 – 1 – 1 – 1 – 1 – 1 – 1 – 1 – 1
–9 = –8 – 1 = 0 – 1 – 1 – 1 – 1 – 1 – 1 – 1 – 1 –1
Զրոյից փոքր թվերը կոչվում են բացասական թվեր։
Զրոն ո՛չ բացասական թիվ է, ո՛չ էլ դրական:
Ամբողջ դրական և բացասական թվերն ու զրոն ունեն ընդհանուր անվանում՝ ամբողջ թվեր։
Առաջադրանքներ:
1. Ո՞ր թվերն են կոչվում դրական, ո՞ր թվերը՝ բացասական։
բացասական-որոնք 0-ից փոքրեն
դրական-որոնք 0-ից մեծ
2. Ո՞րն է այն թիվը, որը ո՛չ դրական է, ո՛չ բացասական։
0
3. Ճի՞շտ է արդյոք, որ ցանկացած բացասական թիվ զրոյից փոքր է։
այո
4. Ո՞ր թիվը կստացվի, եթե 0-ից հանենք 1։
կստացվի -1
5. Ո՞ր թվերն են կոչվում ամբողջ թվեր։
համ բացասակաները համ զրոն համ դրակաները
6. Ասե՛ք ջերմաչափների ցուցմունքները
(տե՛ս նկարի)։
1= -13
2= +7
3= 0
4= +24
5= -5
7. Կարդացե՛ք թվերը.
+2, –3, 0, +8, –10, –15, +1, –27, –12, +100, –91, –74:
8. Տրված են –5, –3, ½, +5, +10, –2, ¾, 0, +4,1.2/5թվերը: Նրանցից դո՛ւրս գրեք ամբողջ թվերը:
–5, –3, +5, +10, –2, 0, +4,
9. Գործածելով + և – նշանները` գրե՛ք.
ա) 10^0 տաքություն=+10, գ) 3^0 ցուրտ=-3,
բ) 0-ից 7^0 ցածր=-7, դ) 0-ից 8^0 բարձր=+8:
10. Թվանշաններով և + կամ – նշանի միջոցով գրի՛ր բարձրությունները և խորությունները.
ա) Արագած լեռան բարձրությունը չորս հազար իննսուն մետր է։
+4090
բ) Մոնբլան լեռան բարձրությունը չորս հազար ութ հարյուր յոթ մետր է։
+4807
գ) Կազբեկ լեռան բարձրությունը հինգ հազար երեսուներեք մետր է։
+5033
դ) Բայկալ լճի խորությունը հազար վեց հարյուր քսան մետր է։
-1620
ե) Արաբական ծովի խորությունը հինգ հազար ութ հարյուր երեք մետր է։
-5803
զ) Ալեուտյան իջվածքի խորությունը յոթ հազար ութ հարյուր քսաներկու մետր է։
-7822
Եսայան Դավիթի ուսումնական բլոգ 