Գործնական առաջադրանք

Բառաշարքում ընդգծել տեղանուններից առաջացած անձնանունները:
Աստղիկ, Անահիտ, Տարոն, Արարատ, Մասիս, Արտավազդ, Տրդատ, Արաքս, Տիգրան, Հրազդան, Տիրան, Սիփան, Վարդան, Վարագ, Վարդուհի, Վան, Աշոտ, Կարին, Գուրգեն, Սևան, Վանիկ, Հրայր, Սասուն, Հարություն, Տաթևիկ, Դավիթ Անի, Նաիրի, Դերենիկ, Նաիրուհի, Եղիազար, Հայաստան, Ալավերդյան, Բասենցյան, Նարեկ, Հասմիկ, Լոռեցյան, Վանեցյան, Գրիգոր, Մասիսյանց, Սամվել, Ղափանցյան, Գևորգ, Շիրակյան, Կարինյան:

Ընտրել և դեմ դիմաց գրել օտարաբանությունների հայերեն համարժեքները:
Սդելկա, դիրիժոր, սիստեմ, սպրոս, ստաբիլ, ստավկա, սպիրալ, սուվերեն, ստրախովկա, վալյուտա, վետո, տամոժնի, տոտալ, տրադիցիա:
Արժույթ, խմբավար, ինքնիշխան, պարույր, դրույք, ապահովագրություն, կայուն, ավանդույթ, պահանջարկ, համակարգ, մաքսակետ, ընդհանուր, արգելք, գործարք:

Ընտրել և դեմ դիմաց գրել օտարաբանությունների հայերեն համարժեքները:
Ցեխ, ուտեչկա, ֆակտոր, ֆիկսել, ֆոնդ, ֆունդամենտալ, ֆունկցիա, օպերացիա, օբյոմ, օրիենտացիա, սխեմա, մակետ:
Գործողություն, մանրակերտ, կողմնորոշում, ծավալ, գործառույթ, հիմնարար, հիմնադրամ, ամրակայել, արտադրամաս, գծապատկեր, արտահոսք, գործոն:

Հարցեր և առաջադրանքներ:

Հարցեր և առաջադրանքներ:
Դուրս գրիր քեզ անծանոթ բառերը և բառարանի օգնությամբ բացատրիր:
Նկարագրիր Մթնաձորի բնությունը և կենդանական աշխարհը:

Ես կարդալիս հասկացա որ լավ մեծ անտառ է և կենդանական աշխհարքնել է մեց նապաստակից սկսաց արջից ու վայրի խոզից վերջացրած
Ըստ քեզ ո՞րն է պատմվածքի լարված պահը, ընդգծիր:

ես լարվեցի այն պահին եւբ Ավին զգաց որ իրեն հետևումեն ես մտածեցի դա պանին է որը ուզում է սպանել ավիին
Բնութագրիր Պանինին:

Ծեր չար ժլատ մի որսորդ
Պատմվածքում Մթնաձորի նկարագրությունն ինչու՞ է անհրաժեշտ:

Իմ կարծիքով պատմության մեջ մթնաձորը մեծ դեր էր տանում բայց ես չհասկացա ինչ մեծ դեր

Գործնական աշխատանքներ

1.Ընդգծիր այն բառերը, որոնցում կա 
    Առ- նախածանցը:
Առաջ, առմիշտ, առվակ, առկայծել, առէջ, առնետ, առավոտ:
Ապ- նախածանցը:
Ապրանք, ապարդյուն, ապուխտ, ապուշ, ապակի, ապերջանիկ, ապրուստ:

2. Բառերը բաժանի՛ր երկու խմբի:
Իրիկուն, լուսաբաց, երեկո, արշալույս, իրիկնաժամ, մթնշաղ, լուսադեմ, լուսածագ, արևածագ, իրիկնամուտ, վերջալույս, արևամուտ, առավոտ:

3. Նշված բառերից երեքում «ուկ» մասնիկը փոքրացնող-փաղաքշական իմաստ չի արտահայտում: Նշի՛ր այդ բառերը:
Գառնուկ, մտրուկ, մարդուկ, ճնճղուկ, հորինուկ, մանչուկ, մժղուկ, շիկամուկ:

4. Բառաշարքերում ընդգծիր 5 ածական:
1.Անգղ, ցածր, վատ, ավարտ ծանր, ավազան, մանուշակագույն, գրտնակ, գոտի, ագահ:
2.Առասպել, կաղ, ամայի, գորգ, ամբոխ, աշխույժ, անիվ, մեծագույն, աղմկոտ, գետին:

5. Բառաշարքում առանձնացրու իրանիշ և անձնանիշ գոյականները:
Ախոյան, բազե, բժիշկ, աղախին, արշավ, չմշկորդ, դյուցազն, ականջ, կայսր, աքաղաղ, դաստակ, ժառանգորդ, մարտիկ:

__________________________________________________________________________________________

Որ դարձվածքների  իմաստն է սխալ բացատրված:

1. ժամավաճառ լինել – իզուր ժամանակ վատնել
   2.երեսից կախվել – թախանձել
   3.արյունը ջուր դառնալ – սահմռկել
   4.աչքերը փակել – ժպտալ
   5. աչքը ջուր կտրել – կարոտով, անհամբերությամբ սպասել
   6. անձյուն ձմեռ – անճարակ մարդ
   7. գլխարկը գետնովը տալ – նորաձև հագնվել
   8. գլխին տալ — ուրախանալ
   Ո՞ր շարքի բոլոր բառազույգերն են կազմված հականիշներից:

1. հետամտել-ձգտել, անթաքույց-սքողված, երբեմն-ստեպ-ստեպ
2. հրավիրել-արտաքսել, ավերակ-շեն, լայն-անձուկ
3. բարեկիրթ-անտաշ, գոգավոր-խորդուբորդ, համախմբել-ջլատել
4. ականակիր-պղտոր, խոչընդոտել-խանգարել, անկանոն-օրինաչափ:
5. 
    Շարքերում գտիրուղղագրականսխալները:

1. արբշիռ, փախչել, հորձանուտ, տարրալուծել
2. արհամարել, տարորոշել, ավելորդ, բողկ
3. քսուք, ժայտքել, ճմռթել, գախտագողի
4. պարգև, պանդուխտ, սայթակել, դշխուհի
   Ո՞ր շարքի բոլոր բառազույգերն են կազմված հոմանիշներից.

1. ուշաթափվել-նվաղել, աղոթել-ապաշխարել, հոծ-խիտ
2. տամուկ-խոնավ, թեժ-մարմանդ, դալուկ-գունատ
3. ստահոդ-շինծու, աչառու-կողմնակալ, անձայն-մունջ
4. լայնախոհ-նեղմիտ, շնորհազուրկ-ապիկար, կարկառուն-անվանի

 Մեկ բառով գրի´ր տրված դարձվածքների իմաստները.

1. Արյունը գլխին խփել-կատաղեկ
2. Լեզուն բռնվել-
3. Քարը փեշից թափել-Պապանձվել
4. Զենքերը վայր դնել-հանձնվել

Առաջադրանք:

Առաջադրանք:
1.Վերաբերականները խմբավորե՛լ ըստ տեսակների։

Դժբախտաբար, անկասկած, արդարև, անշուշտ, միայն, ահավասիկ, ի դեպ,
անպատճառ, ահա,անպայման, իսկապես, իրոք, հիրավի, ո՛չ, չէ՛, գուցե, երևի,
իմիջիայլոց, թերևս, կարծեմ, կարծես, միգուցե, այնուամենայնիվ, մի՞թե, արդյոք,
երանի, ցավոք, նույնիսկ, մանավանդ, մինչև իսկ, գեթ, լոկ, գոնե, կարծես թե,
սոսկ, միայն թե, անկասկած, հապա, մի, համենայն դեպս, այսուհանդերձ։

2. Կազմել նախադասություններ` գործածելով անկասկած, նույնիսկ, այնուամենայնիվ, կարծես թե, ցավոք, իրոք, մանավանդ, միմիայն վերաբերականները:

Ես անկասկած մրսել էի նույնիսկ գնացի դեղատուն ինձ հարկավոր էր միմիայն մի քանի դեղ կարծես թե պետքե լինին, բայց ցավոք չկային Բայց այնուամենայնիվ առա մեկ կամ երկու իրոք կարևօր դեղ և վերադարձա տուն և տեսա որ առել եմ 5 դեղ մանավանդ ջերմիչեցնողներ

3.Բառաշարքում գտնել իմաստով իրար մոտ վերաբերականները:

Իհարկե, անկասկած, ասես, լոկ, դժբախտաբար, իրավամբ, հիրավի, միայն, տարաբախտաբար, անշուշտ, անտարակույս, կարծես

Ճամբորդություն դեպի Տավուշ

Մենք Միջին դպրոցի երեխաներից ոմանց հետ ուրբաթ օրը գնացինք Տավուշ եռորյա ճամբորդության

Օր առաջին

Ճանափարհին ունեցանք կանգառնե կանգնեցինք Սևանի ափին ապպա գնացինք Ջուխտակ վանք ապպա գնացինք հյուրատուն ընթրեցինք և դուրս եկանք զբոսնելու վերադարձանք և ժամը 10-ին պարկեցինք քնելու

Օր երկրորդ

Նախաճաշեցինք երեխաներից ոմանց հետ խաղացինք Քառյակ ապպա դեխաղա իսկ հետո մի ուրիշ խաղ որի անունը չեմ հիշում և գնացինք ծռվիզի վանք հետօ գնացինք մակարավանք (ճանապարհին տեսանք օձ և կրյա) ապպա վերադարձանք հյուրատուն ճաշեցինք և գնացինք Իջևանի Դենդռոպարկ

Օր Երորդ

Նախաճաշեցինք Խաղացինք տարբեր խաղեր ապպա գնացինք գոշավանք հետո կենուտի արգելոց քայլարշավեցինք դեպի Աղավնավանք և ճաշեցինք ապպա ճաշելուվ հետո եկանք տուն:

Շաղկապ

Նախադասություններ և նախադասության անդամներ իրար կապող բառերը կոչվում են շաղկապներ:

Երկինքը մթնեց , ևանձրև սկսվեց: Սա բարդ նախադասություն է, և  շաղկապը իրար է կապում երկու պարզ նախադասությունները:

Մանեն և Նանեն քույրեր են, այս նախադասության մեջ և շաղկապը իրար է կապում նախադասության անդամներ:
Առավել գործածական են և, ու, բայց, իսկ, սակայն, նաև, ապա, թե, եթե, որպեսզի, որովհետև, թեև, այլ, կամ, քանի որ,  թեպետ, քանզի շաղկապները:
Իսկ, բայց , սակայն, որ, թե, եթե, այլ, որպեսզի, որովհետև շաղկապներից առաջ միշտ դրվում է ստորակետ:

Առաջադրանքներ:

 1. Կազմե՛լ նախադասություններ՝ գործածելով եթե,

որպեսզի, որովհետև, սակայն, իսկ, և շաղկապները։

Որպեսզի Նա հասներ իր ուզածին և գրավեր գավաթը պիտի շատ աշխատեր որովհետև ամեն ինչի համար պետք է կրտնաջան աշխատել

Նա Հիվանդացել էր իսկ նրա եղբայրը լավ էր սակայն ուզումեր հիվանդանալ

2.Կետադրիր նախադասությունները և ընդգծիր շաղկապները: 

 Սուրբ Հեղինե կղզին պատված էր համատարած անտառով, երբ պորտուգալացիները հայտնագործեցին այն:

Կղզյակում խոզեր ու այծեր թողեցին,  որ նավաբեկությունից տուժած մարդիկ կարողանան որոշ ժամանակ այնտեղ ապրել:
Ամենուրեք բավականաչափ կենդանիներ կային  և մարդիկ չէին մտածում դրանց վերանալու մասին:
Որսորդությունը դարձավ, նաև սպորտ,  իսկ սպորտին հատուկ է ռեկորդներ սահմանելու ձգտումը:

Արևելյան մի տիրակալ տիրակալ հռչակվեց նրանով, որ անձամբ հազար առյուծ խփեց: 

Մի ժամանակ առյուծների մռնչյունը լսվում էր Հունաստանից մինչև Հիմալայան լեռների ստորոտը,  բայց այսօր այդ վայրերում առյուծներ չկան:

3. Փակագծերում դրված շաղկապներից ընտրիր նախադասության մտքին համապատասխանը և տեղադրիր կետերի փոխարեն:

(Քանի որ, բայց, եթե, որ, երբ):
Մարդիկ հեշտությամբ են համոզվում, երբ իրենց աչքերով են տեսնում:
Անմիջապես ճանապարհ ընկավ, Քանի որ հրավերն արդեն ստացել էր:
Կյանքում հաջողության է հասնում այն մարդը, որը համառորեն աշխատում է:
Շատ էր երազում ճամփորդել, բայց այդպես էլ չհաջողվեց:
Վաղուց լավ դիրքի հասած կլիներ, եթե ժամանակը զուր չվատներ:

4.Փակագծերում տրված բառերից տեղադրեք տվյալ նախադասությանը համապատասխանողը:

1. Ես պնդում եմ, (որ, թե) նախագիծը պատրաստ է քննարկման:
2. Դասասենյակում անտանելի շոգ էր, (կարծես, կարծեմ) շոգեբաղնիքում էինք:
3. Դա ոչ թե պայքար էր իշխանության համար, (այլև, այլ) խաբված ժողովրդի զայրալից ընդվզում:
4. Միամիտս կարծում էի , (որ, թե) պատրաստ եմ քննությանը, բայց չարաչար սխալվեցի:
5. Կարդացել եմ Թումանյանի ոչ միայն հեքիաթները, (այլ, այլև) պատմվածքները:
6. Մաղթում եմ, (որ, որպեսզի) շուտ ապաքինվեք, և այսուհետ միշտ առողջ լինեք:
7. (Որպեսզի, որ) նա մեզ հովանավորի, մենք շատ պետք է սիրաշահենք ու գովերգենք նրան:

Մակբայ և բայ կրկնողական աշխատանք

Փակագծերում տրված տարբերակներից ընտրե՛ք ճիշտը։

Ես ձեզ /բազմիցս, բազմիցս անգամ/ զգուշացրել եմ։

Ռուսերեն այնքան գիտի, որ /հազվագյուտ, հազվադեպ / է օգտվում բառարանից։

Կարծում եմ՝ պետք է /միաժամանակ, միառժամանակ/ սպասել մինչև կճշտվեն որոշ հանգամանքներ։

Ես ձեր կարծիքը /ամբողջովին, բոլորովին/ ընդունում եմ և պատրաստեմ պաշտպանելու այն։

Տնօերենը / խստիվ, խստիվ կերպով/ արգելել է դասերի հաշվին այլ գործով զբաղվելը։

Բոլորը / հոտնկաց, հոտնկայս/ ծափահարում էին պատանի ջութակահարին։

Մրցույթի արդյունքները /առայժմ, առայժմս/ չեն հրապարակվել, բայց ես չեմ կասկածում իմ հաղթանակին։

Մեր փողոցի նոր գետնանցումը /արդեն, այլևս/ գործում է։

2.       Ընդգծե՛ք չափի երեք մակբայ։

Հիմնականում, դանդաղ, ամբողջովին, գյուղից գյուղ, վաղօրոք, եռակի։

3.       Ընդգծե՛ք ձևի երեք մակբայ։

Մեղմորեն, փոքրիշատե, հավետ, դանդաղ, ուշիուշով, ամենուրեք։

4.       Ընդգծե՛ք ժամանակի երեք մակբայ։

Ավելի, ուշ, ապա, ձեռաց, այլևս, գյուղեգյուղ։

5.       Ընդգծե՛ք մակբայները։

Այդ հանկարծակի հանդիպումը մեզ շատ շփոթեցրեց։

Կարճ ժամանակում երիտասարդի կյանքում անսպասելիորեն տեղի ունեցավ փոփոխություն։

Աղջիկը ազնվորեն խոստովանեց։

Փակագծերում տրված բառերը (բայերը) գրի´ր պահանջված ձևով:

Մի դաշտային մուկ հյուր կանչեց մառանում ապրող մկա­նը: Հյուր մուկը եկավ ու որոշեց մինչև աշուն մնալ: Նա մի քանի հատիկ գտավ ցեխակոլոլ արմատներ կրծեց ու ասաց

— Չէ՜, թշվառ մրջյունի նման ես ապրում: Քեզ հետ համե­մատած՝ ես աոատության մեջ եմ ապրում: Գնանք՝ տես:

Նա դաշտային մկանը համոզեց ու տարավ տուն: Ցույց տվեց հացը, ալյուրը, թուզը, մեղրը, և հյուրի աչքերը հաճույքից պսպղացին: Նա զամբյուղից պանիր էր ուզում վերցնել, բայց հանկարծ դուռը բացվեց: Մկներր լեղաճաք փախչեցին, մտան ծակը, ծվծվալով իրար (սեղմվեցին) ու (մնացին), մինչև ոտնաձայները (լռեցին): Հետո դաշտամուկր նորից դուրս (սո­ղացին), դնչիկը (երկարեցին) փոքրիկ թզին, բայց նորից ինչ-որ մեկը ինչ-որ բանի համար (ներս մտան), և մկներն էլի (թաքնվեցին): Թեկուզ և հյուր մուկը սոված Էր, բայց (ասեց).

-Մնաս բարո՛վ, սիրելի´ս, քեզ եմ թողնում քո ամբողջ հարստությունը, որ հազար ու մի վտանգի, ահ ու դողի հետ Է կապված: Ավելի լավ Է՝ ես էլի խոտ ու արմատ կրծեմ:

Կետերի փոխարեն գրի´ր փակագծերում տրված համապատասխան բառը կամ արտահայտությունր:

Ծառերին արթնացնողր … (քամին էր, քամիներ):

Այս օրվանից հետո շատ …. (քամին էր, քամիներ) են փչել:                   Տարբեր …. (պարեր, պար էր) են սովորեցնում դպրոցում:
Դա չտեսնված մի … (պարեր, պար էր):

Պարտեզի բոլոր ծաղիկները (սպիտակ են, սպիտակեն):
Եթե բոլոր ծաղիկներր միանգամից (սպիտակ են, սպիտա­կեն) ու միևնույն բույրը արձակեն, լա՜վ կլինի:

Թող հենց եիմա աչքերը (փակ են, փակեն) ու քնեն:
Բոլոր դռները (փակ են, փակեն), մի՞թե տանը մարդ չկա: Անծանոթ … (համ էր, համեր), այդ մրգից չէի կերել:
Տարբեր խոհարարների եփած նույն անունով ճաշերը տարբեր (համ էր, համեր) ունեն:

Կազմի´ր տրված բայերի հրամայական ձևերր:

Օրինակ՝ գրել — գրի՛ր — գրեցե´ք, աղալ — աղա´ — աղացե´ք:
ա) Սիրել, կանչել, նկարել, լսել, նստել, կանգնել, զանգել,

կապել, փրկել, կապկպել, կոտրատել, կապոտել:
բ) Խաղալ, սողալ, կարդալ, գնալ, մնալ, գոռալ:

կ, իկ, ուկ ածանցներով տրված բառերից նոր բառեր կազմի´ր: Այստեղ այդ ածանցները փոքրացնում կամ քնքշացնո՞ւմ են:

ա) Թափանց(ել), շրջ(ել), մարտ(նչել), սիրտ ճմլ(ել), ճանճ քշ(ել):

բ) Օրեն(ք), ճաշ, ախորժ, սահուն, պահել, ընդուն(ել), մոլոր(ել), գիտ(ենալ), պատվիր(ել):
գ) Կտր(ել), դիպ(չել), խուսափ(ել):

Բառաշարքում գտիր և կողք կողքի գրիր հականիշների զույգերը:

Բառաշարքում գտիր և կողք կողքի գրիր հականիշների զույգերը:

Միշտ-երբեք

անարատ-արատավոր,

ոչնչացնել-ստեղծել,

բացահայտ-գաղտնի

թույլ-ամուր,

վերջին-առաջին,

համաձայնել-մերժել,

հանգստանալ-աշխատել

գտնել-կորցնել,

աջ-ձախ

հավաքել-վատնել

քնած-արթուն,

հրաժարվել-հաստատել,,

Գործողություն ցույց տվող  բառերը (բայերը) ածանցների օգնությամբ  ո՞վ  կամ ի՞նչ  հարցին պատասխանող  բառե՛ր (գոյականներ) դարձրու:

Օրինակ՝ սպասել- սպասավոր. սպասյակ. սպասուհի. սպասում:

Իշխել-իշխան,իխանուհի իշխանություն

բժշկել-բժիշկ,բժշկուհի

բացել-բացիչ

ուսուցանել=ուուցիչ

ճեղքել-ճեղքվածք

պահել-պահոց

հյուսել-հյուսք

բանել-բանվոր

գրել-գիրք,գրող գրիչ

գործել-գործիք,գործիչ,

զգալ-զգայարան,զգացողոություն,

հարցնել-հարցում,հարցարան,հարցմունք

Փակագծերում տրված բայերր գրի´ր պահանջված ձևով:

Ծարավ ագռավը թռավ կճուճի մոտ ջուր խմելու: Կտուցը ջրին որ չհասավ, փորձեց կճուճը թեքել: Բայց կճուճն ամուր կանգնել էր տեղում, ու ագռավը թեքել չկարողացավ: Նա մի քիչ մտածեց ու մանր քարեր լցրեց կճուճի մեջ: Ջուրը բարձրացավ , հասնելով կճուճի բերանին: Ու ագռավը հագեցրեց ծարավը

Տրված բառերը տեղադրիր նախադասություններում ընդգծված բառերին փոխարինելով:

Տրված բառերը տեղադրիր նախադասություններում ընդգծված բառերին փոխարինելով:

1.Եփվել, բորբոքվել:
Ջուրը թեյնիկում վաղուց արդեն Եփվել էր, բայց նա չէր նկատում: Բարկությունից արյունը բորբոքվել էր երակներում, սիրտը տակն ու վրա էր լինում:

2.Ուղեկցել, ընկերություն անել, միանալ:

ընկերություն է անում է դիմացի շենքում ապրող մի տղայի հետ: միանում եմ որ միասին անեն իրենց ուժերից վեր այղ գործը: Մինչև քաղաք ուղեկցում եմ քեզ, որ մենակ չգնաս:

3.Կռել, թակել, գանահարել, քննել:

Ավազակներն այնպես էին գանահարել խեղճին, որ ձին թողել ու փախել էր: Այնպես համառորեն է թակել դուռը, կարծես վստահ է, որ տանը մարդ կա:
Երկաթը տաք-տաք են կռում:
Այդ հարցն այնքան քննեցին, որ ոչ մեկին այլևս չի հետաքրքրում:

4.Ավարտել, վերջը տալ (ուտել):

Գործը Ավարտել հետո, երկար ժամանակ դրան այլևս չէր անդրադառնում:
Մեկն իր բաժին մրգի վերջը տվել էր արագ էր ու դունչը մեկնել վանդակի շուրջը խմբված երեխաներին, որ էլի տան:

Բառաշարքում գտիր և խմբավորիր գոյականները-ctrl b, ածականները-ctrl p, թվականները-ctrl b & p, դերանունները-սովորական և բայերը-():

Կղզի, խորհրդավոր, (կարմրել), երեսուն, օր, անանուն, հինգերորդ, նա, դարբին, այդ, (ասել,) արձակուրդ, (վախենալ), վախկոտ, վախ, մենք, (երգել), խորհուրդ, կարմիր, տասական, երգ, այդպիսի, լավագույն, իր, (դժբախտանալ), դժբախտ, միմյանց, ով, հարյուր, հարյուր յոթ, տասնամյա, տասնամյակ, (նվագել):

Տրված գոյականներից կազմիր մեկական բայ և ածանցավոր ածական:

Սարսափ-սարսափելի, սարսափել

բան-անբան բանբասել

հարց-հարցել հարցակաբ
դադար-դադադարել ան դադար
սեր-սիրել

հույզ

գին

դաս
ծաղիկ
պատում

Կարդում ենք Սահյան

Անձրև
Ամպը կախվել է ամպից, 
Ամպամած օր է. 
Վերը երկինք է մթին, 
Ներքևը՝ ձոր է:

Ինչ-որ տագնապ է ձորում, 
Ինչ-որ սարսուռ է… 
Ուշաթափվել է առուն, 
Եվ ուռին լուռ է:

Հավքը թևերն ամփոփել, 
Կարծես մրսում է, 
Ու՞մ և ինչու՞, չգիտե, 
Բայց սպասում է:

Քամին քարայրն է մտել, 
Փշաքաղվել է, — 
Քարայրի հոնքը ծռվել, 
Աչքը շաղվել է:

Շանթը զարկել է ամպին… 
Ա՜խ, վիրավոր է, 
Արյունաքամ կլինի 
Ամպը ուր-որ է: